استعمال عطر در حال احرام از دیدگاه مذاهب اسلامی
کتاب «استعمال عطر در حال احرام از دیدگاه مذاهب اسلامی» حاصل پژوهشی دقیق و گسترده در یکی از حساسترین مباحث فقه حج است؛ مسألهای که هر سال میلیونها مسلمان با آن روبهرو میشوند و اختلافنظرهای میان مذاهب، بر اهمیت بررسی مستقل و روشمند آن میافزاید. نویسنده در این اثر، با رویکردی کاملا تطبیقی، آراء و مستندات فقهی امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت را کنار هم قرار داده و تصویری روشن، لایهمند و قابل اعتماد از حکم استعمال طیب در حال احرام ارائه کرده است.
پژوهش با تبیین مفاهیم بنیادین آغاز میشود؛ احرام، طیب، ورس، ریحان، و نیز جایگاه و ضرورت فقه مقارن. در این بخش، علاوه بر تحلیل تاریخی و معنایی مفردات، معیارهای تنقیح مناط، ضوابط استنباط در مسائل اختلافی، و نقش اضطرار در تغییر حکم تکلیفی و وضعی مورد بررسی قرار میگیرد. این مقدمات، چارچوب روششناختی دقیقی خلق میکند که همه مباحث بعدی بر آن بنا شدهاند.
در بخش دوم، نویسنده با بررسی تفصیلی منابع امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت، اختلافنظرها و نقاط اشتراک را درباره احکام استعمال طیب قبل و بعد از احرام، دایره شمول حرمت طیب، انواع منافع حرام (بوئیدن، لمس، پوشیدن لباس معطّر، خوردن طیب) و حکم گیاهان خوشبو و موارد استثنای حرمت (مانند خلوق کعبه و بوی عطر در مسیرهای عبور حجاج) تحلیل میکند. نتیجه این بخش نشان میدهد که در حالی که اصل حرمت استعمال طیب پس از احرام مورد اتفاق فریقین است، در بسیاری از فروع و تطبیقات، تنوّع دیدگاهها و ظرایف استدلالی چشمگیری میان مذاهب وجود دارد.
بخش سوم کتاب به بحث کفاره اختصاص دارد و با رویکردی مقایسهای، موارد وجوب کفاره در استعمال حرام طیب، نوع و مقدار کفاره، حکم تکرار استعمال، و وضعیت مکلفِ مضطر را بررسی میکند. پژوهش نشان میدهد که هرچند اصل ثبوت کفاره مورد توافق مذاهب خمسه است، در تعیین قلمرو آن، نوع طیب، کیفیت استعمال و عذر مکلف، مبانی و نتایج متفاوتی شکل گرفته است.
این اثر، با گردآوری و تحلیل منظم آرای فقهی امامیه و اهل سنت و عرضه آن در قالبی مقارن، هم برای پژوهشگران فقه و اصول و دانشجویان علوم اسلامی سودمند است و هم برای کارشناسان حج و عمره که در پی دستیابی به تصویری روشن و مستند از حکم استعمال عطر در حال احرام در مذاهب گوناگوناند.
مبلغ (تنظیم نشده) ریال
